موضوع مجامع فقهی یکی از مباحث اصلی در عرصه‌ی اجتهاد معاصر است که افق‌های تازه‌ای در عرصه‌ی تشریع و فقه اسلامی گشوده است.

تفکری که با حرکت به سوی آن، می‌توان در عصری که پیشرفت تکنولوژی مسائل جدیدی را پیش روی فقهای مسلمانان قرار داده است با به کارگیری اجتهادی فراتر از اجتهادات فردی و آرای مذهبی محدود، این مسائل را با دقت بیشتری مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.

تأسیس مجامع فقهی و شکل‌گیری آن از جمله دلایل اهتمام و توجه مسلمانان به امر عبودیت است، واضح و مبرهن است که فقط مسلمانان این چنین به بحث و سوال درباره‌ی احکام دین خود پرداخته‌اند، تا بدانند کدام یک از اعمالشان درست و کدام یک نادرست است، حلال و حرام در عبادات و معاملات‌شان کدام است. هیچ امتی در جهان توجه و اهتمامی به مسأله فتوا و استثناء از خود نشان نداده است.

امروزه در بیشتر سرزمین‌های اسلامی برای این کار نهادها و مؤسسات ویژه‌ای تأسیس شده است،  آن چنان که در گذشته نیز دولت عثمانی نهاد ویژه‌ای برای فتوا و اجتهاد معین کرده بود و این تلاش‌ها در راستای رسیدن به اهدافی است که از طریق این مجامع، در حواله اجتهاد و فتوا محقق می‌گردد.

امروزه نقشی که مجامع فقهی عمومی و تخصصی در عرصه سامان بخشیدن به فتواهای اجتهاد شورایی، ترجیح اقوال و اجتهاد گزینشی و پاسخ به نوازل فقهی می‌تواند ایفا کند، به خوبی دلایل و ضرورت این توجه را تبیین می‌نماید.

کتاب «مجامع فقهی و نقش آن در اجتهاد معاصر»، تألیف اسماعیل قاضی نیا به همت نشر احسان در سال 1395 به چاپ رسیده است.